In het museum zijn diverse items te koop die meer informatie geven over de Grebbelinie en het museum zelf. Zie onderstaande voor een overzicht van wat er zoals te verkrijgen is.
Mocht het item dat u zoekt er niet tussen staan, schroom dan niet om in het museum een gids te vragen of deze u wellicht verder kan helpen.
Boeken
Grebbelinie van onder tot boven – Annet Werkhoven
De laatste jaren is er – terecht – veel aandacht voor de Grebbelinie. Wandelgids Grebbeliniepad. Rhenen-Spakenburg, van Bert Rietberg en Oorlog in je achtertuin. Verhalen van de Grebbelinie, van Jan Blokker zijn goede voorbeelden van onlangs verschenen boeken.
Waarom dan nog een boek er zo vlot achteraan?
Toen ik Jan Blokker vertelde dat ik plannen had voor een educatieve uitgave, deel gebaseerd op zijn boek, was hij heel enthousiast. Ook Johan Vellinga, die samen met Bert Rietberg verantwoordelijk is voor de Wandelgids, vond het geweldig: “Een educatieve uitgave naast de wandelgids zou voor alle wandelgidsen een goed idee zijn.”
En het is gelukt.
De Grebbelinie van onder tot boven is een uitgave, geschikt om op school te gebruiken.
Met websites, literatuurverwijzingen, opdrachten en informatie.
De geschiedenis van om de hoek wordt op een interactieve manier aangeboden. Vooral voor scholen in de gemeenten waar de Grebbelinie ‘door de achtertuin’ loopt is dit een uitgave waar in een handomdraai de geschiedenis van micro- naar macroniveau gaat.
Ook voor geïnteresseerden, die de geschiedenis van de Grebbelinie graag op een interactieve manier willen beleven, is deze uitgave een aanrader.
Prijs: € 10,-
Oorlog in je achtertuin – Jan Blokker jr.
Tussen Veluwe en Utrechtse Heuvelrug ligt de Gelderse vallei. Het leven is simpel, de grond arm. De traditie is er net zo onontkoombaar als de Christelijke godsdienst en de eigen denominatie. Het lijkt of er nooit iets zal veranderen.
Maar dan, eind augustus 1939, dringt de boze buitenwereld onverhoeds het gebied binnen: het Nederlandse leger wordt gemobiliseerd, en bijna vijftigduizend soldaten worden ingekwartierd in de steden en dorpen. En onvermijdelijk volgt op de mobilisatie op de vrijdag voor Pinksteren ook daadwerkelijk de oorlog. Meer dan honderdduizend mensen worden afgevoerd op boten en op treinen. Ze vertrekken in westelijke richting, tot binnen de vesting Holland, waar ze het einde van de gevechtshandelingen zullen afwachten. Twee weken later zijn de meesten weer terug.
Jan Blokker jr. laat in Oorlog in je achtertuin de bewoners van de Gelderse vallei aan het woord. Hij vertelt hoe hun leven verstoord is geraakt door de oorlog die zich aan hen opdrong. Verhalen over het traditionele leven vóór augustus 1939, over de evacuatie, de oorlog die drie dagen lang door het gebied raasde, en hun terugkeer in de vertrouwde omgeving waar het nooit meer zou zijn zoals vroeger.
Prijs: € 15,-
Ondergronds – José Huurdeman
‘Ondergronds’ gaat over gewone mensen die in actie kwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij keken niet toe, maar handelden. Ieder op zijn eigen manier en naar eigen vermogen. Door enkele verzetsmensen uit de Gelderse Vallei te volgen, wordt inzichtelijk gemaakt hoe het verzet tegen de Duitse bezetter was georganiseerd of juist niet, en welke verbanden er waren.
Het verzet komt in al zijn verscheidenheid aan bod: geruisloos verzet, gewapend verzet, passief verzet, humanitaire hulp, stakingen, hulp aan onderduikers, sabotage, verspreiden van illegale bladen en spionage. Hoe hebben inwoners zich verzet tegen het regime? Wat doet oorlog met mensen?
De lezer krijgt de kans te begrijpen en te voelen wat verzetsmensen moesten doorstaan, ook door de toegankelijke stijl waarin het boek is geschreven.
Prijs: € 19,90
Afgegrendeld – Johan de Kruijff et al.
Streng verboden toegang!
Dit gold voor Landgoed Den Treek-Henschoten en de Leusderhei. Al snel na de Nederlandse capitulatie in mei 1940 namen de Duitsers het gebied ten zuiden van Kamp Amersfoort in gebruik. Wat ze daar deden moest geheim blijven. De Leusderhei en vooral het bosgebied rond de Pyramide van Austerlitz leenden zich goed voor de opslag van oorlogsvoorraden en munitie.
In het nabijgelegen Kamp Waterloo zat de Nederlandse Arbeidsdienst.
De Wehrmacht had een oefengebied in Den Treek en op Leusderend volgden jonge mannen uit het hele land een opleiding in leer en praktijk van het nationaalsocialisme. Velen van hen vochten in de laatste fase van de oorlog als Hollandse SS’ers mee met de Duitsers.
Dit boek verschijnt na jarenlang onderzoek. Het begon met verhalen over een schijnvliegveld. Vliegtuigen van hout moesten Engelse piloten afleiden van Soesterberg. Ooggetuigen wisten te vertellen dat in Den Treek veel meer was gebeurd. Dankzij interviews, dagboeken en speurwerk in archieven brengen de schrijvers verborgen zaken aan het licht over de mobilisatie, de meidagen met aansluitend de bezetting en over de nasleep van de oorlog.
Prijs: € 22,90
De Pantherstellung – Herman van Zanten
De belangstelling voor de Pantherstellung is voortgekomen uit het boek van Bert Rietberg, De Grebbelinie. In die prachtige, cultuurhistorische gids wordt een korte passage aan dit militaire relikt gewijd. Het is niet verwonderlijk, dat de Pantherstellung in een studie over de Grebbelinie wordt aangehaald. Of we het willen of niet, maar de geschiedenis van de Pantherstellung is nauw met die van de Grebbelinie verbonden.
De in 1944 -1945 door de Duitsers aangelegde Pantherstellung is een verlengde van de Westwall over Nederlands grondgebied van Arnhem tot het IJsselmeer. Een tweede verdedigingslinie werd gepland van Arnhem langs de IJssel naar Groningen. Van Amersfoort tot Veenendaal volgt de stelling het tracé van de oude Grebbelinie. Dit is heel goed te zien wanneer de bunkers op een kaart worden uitgezet. In de Vallei tussen de Utrechtse Heuvelrug en de Hoge Veluwe slingert de Linie naar het noorden.Vanaf Amersfoort buigt de Pantherstellung echter af richting Nijkerk;de Grebbelinie, vanaf 1939 officieel eigenlijk de Valleistelling, gaat verder langs de Eem richting Spakenburg. Door het tracé naar Nijkerk te verleggen kwamen de oude inundatievelden van de Grebbelinie vóór de Pantherstellungte liggen, ten westen dus de richting van waaruit men de vijand verwachtte.
Prijs: € 8,-
Dagboek Jan Kramer – Herman van Zanten
Op zaterdag 29 juni 2019 brachten familieleden van een oud-soldaat een bezoek aan ons Grebbelinie museum te Woudenberg. De soldaat was J.L. Kramer (Jan), die in de meidagen 1940 in de omgeving van de Buur(t)steeg, Veenendaal in de Voorposten van 1-II-10-R.I. gelegerd was geweest. In die tijd heeft hij in opdracht van zijn luitenant Ruhrman / kapitein Bonarius een schitterende tekening vervaardigd van het frontgebied, uitkijkend vanuit zijn Voorpost van de 2e Sectie.
De familie heeft genoemde tekening aan het museum geschonken, tezamen met een deel van Jans dagboek waarin hij die meidagen aan het front in deze omgeving beschrijft. Een kopie krijgt een opvallende plaats in het museum als postume hommage aan een dapper man. Het origineel gaat naar een nationaal archief, opdat het bewaard blijve.
Een dapper man? Hijzelf zal er nooit zo over gedacht hebben. Zijn dagboek is geschreven zoals een objectief waarnemer dat zou doen, zonder vals pathos, zonder valse heroïek. Hij deed gewoon wat er van hem werd verwacht. Maar dat maakt het relaas juist zo bijzonder. Het verhaal van een gewone man, abrupt uit z’n dagelijks leven gerukt om te vechten, zogenaamd ‘voor volk en vaderland’, om die onwaarachtige uitdrukking maar weer eens te bezigen.
Prijs: € 10,-
Brieven uit de frontlijn – Herman van Zanten
Over de omstandigheden in de oorlogsjaren zijn boekenvol geschreven. Maar reeds het voorafgaande jaar 1939 bracht grote veranderingen in het leven van een complete jonge generatie. De gebeurtenissen in de jaren daarvoor waren voor degenen die het wilden zien, al zwanger van de voortekens, dat het ‘bevriende staathoofd’ – zoals hij hier nog steeds werd genoemd – meer wilde dan Duitsland alleen maar in de vaart der volkeren weer te doen opnemen.
In die jaren was het kabinet Colijn aan de macht. Door de gebruikelijke politieke tegenstellingen kwam dit kabinet op 27 juli 1939 ten val. Het werd op 10 augustus 1939 opgevolgd door het kabinet De Geer. Hoewel de tekenen steeds duidelijker werden, bleef Nederland nog steeds vurig vasthouden aan het principe van de neutraliteit, zoals ook in de Eerste Wereldoorlog. Men ging daarbij volledig voorbij aan het feit, dat Nederland niet zozeer neutraal was, maar meer bij de gratie van de grootmachten, en dan met name van Duitsland, neutraal werd gehouden.
Prijs: € 8,-
R703 Pothbrug – Herman van Zanten
Het is niet nodig om in dit verband al te diep op de Grebbelinie en haar bewogen geschiedenis in te gaan. Daar is gelukkig momenteel allentwege zoveel belangstelling voor, dat het niet meer nodig is om dat hier nogmaals te verhalen. Het is voldoende om naast de diverse publicaties o.a. op de site van Oud-Scherpenzeel en Grebbelinie in het Vizier, te verwijzen naar de prachtige boekjes van de deskundige bij uitstek, Bert Rietberg.
De Grebbeliniedijk met z’n keerkaden is oud. Ingericht in 1745, en vervolgens volgens goed oud Nederlands gebruik laten verkommeren; eindeloos politiek gekrakeel, geldgebrek, altijd maar weer geldgebrek, tot steeds te laat, wanneer de nood weer nijpend aan de man kwam. Om in de buurt te blijven, de Post van Lambalgen werd in 1793 uit vrees voor de Fransen versterkt met degelijke aarden schansen; en het jaar daarop viel de geïnundeerde Linie bij gebrek aan mankracht zonder slag of stoot in Franse handen. Het oude stenen blokhuis uit 1745, de redoute, liet men keurig ongemoeid, tot het in latere jaren door gebrek aan geld en dus onderhoud uit zichzelf in elkaar zakte.
Prijs: € 5,-
Routebeschrijvingen
Wandelingen
In het museum zijn routebeschrijvingen te koop van een viertal wandelingen tussen de 7 km en 12,5 km. Deze routebeschrijvingen helpen u makkelijk de diverse historische bezienswaardigheden langs de Grebbelinie of in Scherpenzeel te vinden. Ook vindt u in de beschrijvingen extra informatie over deze bezienswaardigheden.
De routebeschrijvingen zijn zowel digitaal als op papier beschikbaar. De digitale versie kan na aanschaf gedownload worden in PDF, GPX en KML formaat.
Wist u trouwens dat wij ook Avondwandelingen organiseren, waarbij een ervaren gids u meer vertelt over de Grebbelinie aan de hand van een maandelijks thema?
Tevens is er de mogelijkheid voor groepen om één van onze Wandelingen met gids te reserveren.
Prijs: € 2,- per stuk, € 10,- voor de bundel met alle wandelingen en fietsttochten
Fietstochten
Naast wandelingen zijn er ook een tweetal routebeschrijvingen voor mooie fietstochten te koop in het museum. Beide tochten zijn een rondje van ongeveer 45 km door de regio langs interessante historische bezienswaardigheden. Hierbij hebt u de keuze uit een route in zuidelijke richting naar Rhenen of een meer noordelijke route richting Amersfoort.
De routebeschrijvingen zijn zowel digitaal als op papier beschikbaar. De digitale versie kan na aanschaf gedownload worden in PDF, GPX en KML formaat.
Voor wie van fietsen houdt en graag nog meer over de Grebbelinie en de regio te weten wil komen, is onze Fietstocht met gids overigens ook een echte aanrader.
Prijs: € 2,- per stuk, € 10,- voor de bundel met alle wandelingen en fietsttochten
Video’s
Houd braaf stand + Grebbelinie 1939-1940
Op deze DVD staan twee films:
- Documentaire uit 1990 (65 min) van Avro Televizier met veel originele filmbeelden; bioscoopjournaals en interviews met deskundigen over de gespannen situatie in de wereld en het Nederlandse leger aan het einde van de jaren 1930.
Op 28 augustus 1939 werd de algehele mobilisatie in Nederland afgekondigd waarbij 300.000 jonge mannen werden opgeroepen voor het leger en waardoor ook het maatschappelijke leven werd ontwricht. De stellingen moesten echter nog worden gebouwd waaronder de loopgraven en kazematten aan de Grebbelinie.
Het geeft een goed beeld van het soldatenleven en hun families. In de zeer strenge winter van 1939/1940 werd het hele gebied van de Grebbelinie geïnundeerd (onder water gezet).
Op 10 mei 1940 viel het veel beter bewapende Duitse leger Nederland binnen. Een ongelijke strijd. Door de heftige weerstand van het Nederlandse leger mislukte het Duitse plan om snel door te stoten naar Engeland. - Op 10 mei 1940 werd de gehele burgerbevolking en het vee nabij de Grebbelinie geëvacueerd. Op 13 mei 1940 werd de aanval op Scherpenzeel ingezet en een enorme verwoesting was het gevolg. Via Leersum en Maarsbergen werd op 14 mei 1940 ook Woudenberg bezet.
De film (10 min) en foto’s vertellen het verhaal van de mobilisatie, inkwartiering, stellingbouw, inundatie en de aanval op Scherpenzeel + de Bevrijding 1945.
Beide films zijn gemaakt en gemonteerd door Gerrit Bikker uit Scherpenzeel en zijn te koop in het museum van Grebbelinie in het vizier alwaar de film ook te zien is.
Prijs: € 5,-
Grebbelinie in het vizier (60 min)
In het kader van 60 jaar Bevrijding is op initiatief van en in samenwerking met de Vereniging Oud Scherpenzeel en de Stichting Oud Woudenberg door vele vrijwilligers een uniek project uitgevoerd waarbij een vergeten stuk geschiedenis is opgegraven.
Zo is er een stuk loopgraaf opnieuw aangelegd in de oorspronkelijke Grebbelinie langs het Valleikanaal op de grens van Woudenberg met Scherpenzeel vlakbij een kazemat en Hoeve de Beek (boerderij van het jaar 2004). Er is ook een informatiecentrum ingericht over de mobilisatie/evacuatie en de oorlog 1940-1945 met name over de aanval op Scherpenzeel.
Over dit gehele project van de 1e spade in de grond tot de festiviteiten bij de opening op 7 mei 2005 door de Commissaris van de Koningin in de provincie Utrecht Mr.B.Staal is een film gemaakt die op DVD is uitgebracht.
De film begint met een compilatie uit originele zwart/wit films waarin een beeld gegeven wordt van de situatie in Nederland met het soldatenleven tijdens de mobilisatie in het inundatiegebied van de Grebbelinie met de bouw van de kazematten en loopgraven in de strenge winter van 1939/1940. In de toespraken zijn historische foto’s uit de oorlog en andere filmpjes verwerkt zoals Keep them Rolling en het bevrijdingsconcert in 2005 en beelden van de boerderij en omgeving.
Via een titelmenu kunnen de filmfragmenten geselecteerd worden.
Prijs: € 5,-